Στην τεχνική αυτή οι μαθητές υποδύονται (παίζουν) ρόλους που συνδέονται με μια συγκεκριμένη κατάσταση, που εξετάζεται στο πλαίσιο μιας διδακτικής ενότητας, στον επαγγελματικό ή στον κοινωνικό τομέα, με στόχο, μέσα από τις βιωματικές καταστάσεις που προκύπτουν, να κατανοήσουν βαθύτερα τόσο την ίδια την κατάσταση, όσο και τις αντιδράσεις και στάσεις σε αυτήν.
Συνήθως η τεχνική αυτή εφαρμόζεται στο πλαίσιο της ανάλυσης συγκρουσιακών καταστάσεων που αφορούν στις ικανότητες, τις στάσεις, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά.
Κατά τη διάρκεια του παιξίματος ρόλου, το ιδιαίτερα ενδιαφέρον κομμάτι της τεχνικής αυτής είναι στη φάση κατά την οποία οι μαθητές αναγκάζονται να σταματήσουν να ακολουθούν οδηγίες και να αρχίσουν να αυτοσχεδιάζουν και να δρουν βασιζόμενοι, όχι μόνο σε ότι έχουν «μάθει», αλλά και στην εμπειρία τους, τη λογική τους και την κριτική τους σκέψη.
Η ευκαιρία που δίνεται στους μαθητές να ενεργήσουν στη θέση κάποιου άλλου, αλλά και η μετέπειτα ανάλυση των ενεργειών τους αυτών, τους προσφέρουν ουσιαστική γνώση και οδηγεί στην ενίσχυση της αλλαγής στάσεων και συμπεριφορών των μαθητών.
• Ο εκπαιδευτικός εξηγεί τους στόχους του «παιξίματος ρόλων» (για ποιο λόγο γίνεται η δραστηριότητα, τι θα εξεταστεί, κ.λπ.)
• Εμψυχώνει τους μαθητές και δημιουργεί στην τάξη «κλίμα εμπιστοσύνης», ώστε οι μαθητές που θα «βγουν στη σκηνή» για να υποδυθούν ρόλους να νιώ¬θουν άνετα.
• Παρουσιάζει το κανονιστικό πλαίσιο (πόσοι είναι οι «ηθοποιοί, τι θα κάνουν, σε πόσο χρόνο, τι πρέπει να κάνουν και τι να καταγράφουν οι παρατηρητές – θεα¬τές υπόλοιποι μαθητές της τάξης, κ.λπ.)
• Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει το πλαίσιο της ιστορίας και δημιουργεί «καρτέλες ρόλων» για τα πρόσωπα της ιστορίας, όπου αναγράφονται στοιχεία του κάθε ρόλου (φύλο, ηλικία, επαγγελματική ιδιότητα, προβλήματα, χαρακτήρας, κ.λπ.)
• Οι μαθητές επιλέγουν εθελοντικά τους ρόλους. Ο κάθε ρόλος μπορεί να παίζε¬ται από περισσότερα του ενός άτομα, ώστε να μπορούν να εκφραστούν πολλές δυνατές «εσωτερικές απόψεις» που έχει κάθε φορέας του ρόλου.
• Ο εκπαιδευτικός εξηγεί στους «ηθοποιούς – μαθητές» ότι θα πρέπει να παίξουν αυθόρμητα και να αντιδρούν ανάλογα την εξέλιξη της κατάστασης που θα βιώσουν.
• Ο εκπαιδευτικός δεν παρεμβαίνει παρά μόνο αν κάτι πάει στραβά, και μετά την ολοκλήρωση των ρόλων συζητά με τους μαθητές για τη συγκεκριμένη εμπειρία τους και με βάση τους διδακτικούς στόχους του μαθήματος.
Η εκπαιδευτική αυτή τεχνική, ενδέχεται να δημιουργήσει δυσκολίες στον εκπαιδευτικό, επειδή πέραν από το σχεδιασμό και την προετοιμασία της θα πρέπει κατά την υλοποίηση της τεχνικής να εμψυχώνει και να ενθαρρύνει τους μαθητές του, ώστε αυτοί να ξεπεράσουν τους φυσιολογικούς και αναμενόμενους δισταγμούς τους όσον αφορά στη συμμετοχή τους στην όλη διαδικασία.
Η τεχνική «παίξιμο ρόλων» είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στις περιπτώσεις εκείνες που απαιτείται να γίνει ανάλυση και συζήτηση διαφορετικών απόψεων και στάσεων σε διάφορα θέματα.
Το πιο συνηθισμένο παράδειγμα της τεχνικής είναι η «προσομοίωση συνέντευξης».
Από το βιβλίο “Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις για την Ανάπτυξη Κριτικής – Δημιουργικής Σκέψης” – Συντονισμός ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού και γενική επιμέλεια εκδόσεων Ο.ΕΠ.ΕΚ.
